Open brief aan:

Vogelbescherming Nederland

Utrecht 16 april 2013

Op 6 december 2012 sloten Vogelbescherming Nederland en nog een zestal andere organisaties[1] het zogenaamde Ganzenakkoord.

Dit akkoord wil de aantallen overzomerende grauwe ganzen en brandganzen in ons land terugbrengen tot het niveau van respectievelijk 2005 en 2011, om zodoende de door ganzen veroorzaakte schade aan landbouwgewassen en natuurgebieden te beperken. Deze doelstelling denken de deelnemers aan het akkoord met name te bereiken door het op grote schaal vergassen van ganzen met CO2. Zo zullen er de komende jaren in ons land een half miljoen ganzen worden vergast, of anderszins worden gedood[2].

Als jarenlang lid van de Vogelbescherming protesteer ik tegen de deelname van Vogelbescherming Nederland aan dit akkoord. Het is een vereniging die is opgericht om vogels te beschermen onwaardig actief mee te werken aan het doden van een half miljoen overzomerende ganzen, zelfs wanneer in ruil daarvoor ganzen in de winter betrekkelijk met rust worden gelaten[3].

Er bestaan immers ook diervriendelijke methoden om de ganzenpopulaties in ons land te reguleren en schade aan landbouwgewassen en natuur te voorkomen. In een brief aan de Provinciale Staten der 12 provinciën van 21/01/2013 noemt de Dierenbescherming een aantal van dergelijke alternatieven, zoals het voor ganzen afschermen van agrarisch gebied door het plaatsen van kuikenrasters; het aantrekkelijker maken van die gebieden waar ganzen wel mogen foerageren door ze in te zaaien met witte klaver (wat ganzen lekkerder vinden dan bemest gras); het reguleren van de waterstand; het niet bejagen van vossen, enzovoort. In plaats van akkoord te gaan met het massaal uitroeien van ganzen zou Vogelbescherming moeten inzetten op het verder ontwikkelen, propageren en implementeren van dergelijke diervriendelijke methoden om de ganzenproblematiek, voor zover daar sprake van is, beheersbaar te maken.

Voor zover daar sprake van is: het ganzenprobleem is immers voor een deel ook een perceptieprobleem. Andere dieren zoals kraaien, kauwtjes, houtduiven of konijnen zijn net zo verantwoordelijk voor schade aan landbouwgewassen, alleen de gans krijgt overal de schuld van[4]. En we moeten die schade nu ook weer niet overdrijven: ze bedraagt hooguit 2 % van de agrarische productieopbrengst[5], terwijl het aandeel van land en tuinbouwproducten in 2011 slechts 1.5%  van het bruto binnenlands product (bbp) bedroeg (tendens: dalend). Macro-economisch gesproken is het hele ganzenprobleem behoorlijk onbeduidend.

De imagoschade die Vogelbescherming in binnen- en buitenland oploopt door deelname aan dit ganzenakkoord is daarentegen enorm. Met welk moreel gezag denkt Vogelbescherming zich nog te kunnen keren tegen, bijvoorbeeld, het schieten van trekvogels op Malta, wanneer zij zich zelf medeverantwoordelijk maakt voor het uitroeien van een half miljoen ganzen in eigen land?

Door in te stemmen met dit akkoord voltrekt Vogelbescherming een breuk met alles waarvoor zij in het verleden heeft gestaan. Zelf zegt zij weliswaar vast te houden aan haar standpunt dat vogels niet gedood mogen worden, maar gelet op de doelstelling van het akkoord lijkt dat toch vooral verbale retoriek. Hoe dan ook: voor zo’n ingrijpende beslissing als het akkoord gaan met het doden van een half miljoen ganzen was een ledenraadpleging wel op zijn plaats geweest. Die heeft niet plaatsgevonden. Ik betreur dat. En een ding moge duidelijk zijn: namens mij heeft Vogelbescherming dit akkoord in elk geval niet gesloten.

Ik gun Vogelbescherming heel veel leden opdat zij telkens waar en wanneer dat nodig is een vuist kan maken om vogels te beschermen. Maar dan moet zij dat wel doen, en ophouden zich te gedragen als een burgemeester in oorlogstijd (“Zonder ons was het allemaal nog veel erger”). Het onderschrijven van dit Ganzenakkoord is een historische vergissing. Het doden van een half miljoen wilde dieren is moreel onaanvaardbaar, het bezorgt Vogelbescherming in binnen- en buitenland een slechte naam, en het zal, wanneer dit akkoord eenmaal in zijn volle omvang geïmplementeerd wordt, ongetwijfeld ook tot het nodige ledenverlies leiden.

Ik hoop en wens dan ook dat Vogelbescherming alsnog uit dit akkoord stapt. Dat zal haar zeker niet door iedereen in dank worden afgenomen, maar hier geldt uiteindelijk wel het ‘beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald’.

Met vriendelijke groet,

Ed Mather