Grotere afbeelding

De klimaatconferentie die de afgelopen week (van 28 november tot 9 december) in Durban, Zuid-Afrika, werd gehouden is uitgelopen op een totale mislukking. Na de deceptie van Kopenhagen waren de verwachtingen dat er deze keer wel een akkoord zou kunnen worden bereikt toch al niet hooggespannen. Wat ons nu als akkoord wordt voorgeschoteld is niet meer dan de schamele afspraak dat er in 2015 een verdrag moet zijn dat in 2020 (!) van kracht wordt. Met andere woorden: concrete en bindende afspraken over de noodzakelijke reductie van broeikasgassen zijn opnieuw naar een verre toekomst verschoven. En dat terwijl dergelijke afspraken meer dan ooit noodzakelijk zijn en nauwelijks nog verder uitstel dulden.

De feiten dan nog maar eens op een rij.

1. De aarde warmt op. Daarover bestaat geen enkele twijfel, want zoiets kun je meten (zowel aan de grond als met behulp van satellieten). De gemeten opwarming van de aarde bedraagt op dit moment 0.15 tot 0.20 graad per tien jaar.
2. De opwarming van de aarde is een gevolg van de toename van de hoeveelheid broeikasgassen (CO2, methaan) in de atmosfeer door menselijke activiteit. Zij kan niet, of slechts voor een onbeduidend deel, door natuurlijke oorzaken (bv. toegenomen zonneactiviteit) worden verklaard. Ook hierover bestaat verregaande consensus. Nauwelijks nog een serieuze klimaatwetenschapper te vinden die er anders over denkt.

Voor wat betreft de gevolgen van de klimaatverandering: nu al vergt die volgens het Global Humanitarian Forum (GHF) 300.000 doden per jaar. Tot de gevolgen op lange of middellange termijn behoren onder andere een stijging van de zeespiegel met naar verwachting 2 tot 4 meter in de komende twee eeuwen (maar 7 meter als de ijskap van Groenland volledig smelt, en 70 meter als ook het ijs van Antarctica in zee belandt), en een dramatisch uitsterven van dier- en plantensoorten met vermoedelijk 20-30%  bij 1.5 tot 2.5 graad temperatuurstijging.

Over de gevolgen van de klimaatverandering op middellange en lange termijn bestaat wel de nodige onzekerheid. Dat heeft te maken met lastig te kwantificeren terugkoppelingseffecten. Met andere woorden: de opwarming van de aarde zet processen in gang die zelf ook weer het broeikaseffect kunnen beïnvloeden. En dat valt meestal niet mee. Zo leidt bijvoorbeeld de ontdooiing van de permafrost door de opwarming van de aarde tot het vrijkomen van methaan, een vele malen agressiever broeikasgas dan CO2. De vrees is gerechtvaardigd dat door het in elkaar grijpen van dergelijke elkaar versnellende processen de opwarming van de aarde op een gegeven moment een kantelpunt (tipping point) bereikt waarop het onherroepelijk en onomkeerbaar misgaat.

De industrielanden zouden om aan de gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te bieden hun uitstoot tegen 2020 al met 25 tot 40 procent moeten hebben gereduceerd. De waarheid is dat de uitstoot van broeikasgassen nog nooit zo hoog is geweest als nu, en dat met de reductie ervan tot 2020 nu dus ook geen ernst meer gemaakt wordt.

Arme aarde.